Proverbs & Idioms In Telugu & English | Learn Telugu from Proverbs & Idioms | Learn English from Proverbs & Idioms | Learn Telugu through English | Learn English through Telugu | Telugu proverbs & Idioms with English meaning | తెలుగు సామెతలు మరియు జాతీయాలు | Telugu Sametalu mariyu Jateeyaalu| Telugu proverbs and idioms with English translation
1. ఆకలి రుచి ఎరగదు, నిద్ర సుఖమెరగదు. (Aakali ruchi eragadhu, nidhra sukhameragadhu.) = Hunger doesn’t know the taste, sleep doesn’t know comfort. | Explanation: ఎవరికైనా బాగా ఆకలిగా ఉన్నప్పుడు ఏదైనా రుచిగా ఉంటుంది; నిద్ర బాగా వచ్చినప్పుడు ఎటువంటి సౌకర్యం అవసరం ఉండదు. (Evarikainaa baagaa aakaligaa unnappudu aedhainaa ruchigaa untundhi; nidhra baagaa vacchinappudu etuvanti soukaryam avasaram undadhu.) = When someone is very hungry, anything tastes good; when someone is very sleepy, does not require any comfort.
2. కీడెంచి మేలెంచమన్నారు. (Keedenchi maelenchamannaaru.) = Don’t buy a pig in a poke. Explanation: అన్ని వివరాలు తెలుసుకోకుండా మూర్ఖంగా ఏదీ అంగీకరించవద్దు. (Anni vivaraalu thelusukoakundaa moorkhangaa aedhee angeekarinchavaddhu.) = Don’t accept anything foolishly without knowing all the details.
3. ఆరు నెలలు సావాసం చేస్తే వారు వీరవుతారు. (Aaru nelalu saavasam chaesthae vaaru veeravuthaaru.) = Six months' companionship makes one the other.
4. అంత్య నిష్టూరం కన్నా, ఆది నిష్టూరం మేలు. (Anthya nishtooram kannaa, aadhi nishtooram maelu.) = Better to get the blame for an action or for help asked earlier (at the beginning) than later.
5. కారణం లేనిదే కార్యం పుట్టదు. (Kaaranam laenidhae kaaryam puttadhu) = Every why has a wherefore | Explanation: జరిగే ప్రతిదానికీ ఒక కారణం ఉంటుంది. (Jarigae prathidhaanikee oka kaaranam untundhi.) = There is a reason for everything that happens.
6. ఆలస్యం అమృతం విషం (Aalasyam amrutham visham) | Explanation: ఆలస్యం అమృతాన్ని విషంగా మారుస్తుంది. అదే విధంగా ఉపయోగించుకోలేని అవకాశం హాని కలిగిస్తుంది. కావున ఏ విషయంలోనూ ఆలస్యం చేయకూడదు. (Aalasyam amruthaanni vishangaa maarusthundi. Adhae vidhangaa upayoaginchukoalaeni avakaasam haani kaligisthundhi. Kaavuna ae viṣhayamloanoo aalasyam chaeyakooḍadhu.) = Delay turns nectar into poison. Similarly, opportunity unavailed becomes harmful. So do not delay in any matter.
7. ఊరు పొమ్మంటుంది... వల్లకాడు రమ్మంటుంది. (Ooru pommantundhi... Vallakaadu rammantundhi.) = He is burnt to the socket. | Explanation: శ్మశానం అతడిని "రా" అని అంటుంది, ఊరు అతడిని "పో" అని అంటుంది. (Smashaanam athadini "raa" ani antundhi, Ooru athadini"poa" ani antundhi.) = The burial place tells him "come", and the village tells him "go".
8. ఆలు లేదు, చూలు లేదు, కొడుకు పేరు సోమలింగం. (Aalu laedhu, choolu laedhu, koduku paeru soamalingam.) = No wife and no pregnancy, but the child’s name is Somalingam. | Explanation: కొంత మంది ఏ పనీ మొదలు పెట్టక ముందే, తుది ఫలితాల గురించి ఆలోచిస్తారు. ఇటువంటి సందర్భంలో ఈ సామెతను వాడడం జరుగుతుంది. (Kontha mandhi ae panee modhalu pettaka mundhae, thudhi phalithaala gurinchi aaloachisthaaru. Ituvati sandharbhamloa ee saamethanu vaadadam jaruguthundhi.) = Some people think about the end results before starting any work. In such a case this proverb is used.
9. A full purse never lacks friends. = డబ్బున్న వ్యక్తికి స్నేహితుల కొరత ఉండదు. (Dabbunna vyakthiki snaehithula koratha undadhu.) = A rich man has no shortage of friends. | Explanation: If you have a lot of money, you do not have a lack of friends. = మీ దగ్గర చాలా డబ్బు ఉంటే, మీకు స్నేహితుల కొరత ఉండదు. (Mee dhaggara chaalaa dabbu untae, meeku snaehithula koratha undadhu.)
10. ఆరే దీపానికి వెలుగు ఎక్కువ. (aarae dheepaaniki velugu ekkuva.) = The lamp about to go out gives more light. = ఆరిపోబోతున్న దీపం మరింత వెలుగునిస్తుంది. (Aaripoaboathunna dheepam marintha velugunisthundi.)
11. Empty vessels make the most noise. = వట్టి కుండలకు మోత ఎక్కువ (Vatti kundalaku moatha ekkuva). Explanation: Those with the least knowledge and least talent are the ones who often speak the loudest and the most. = తక్కువ జ్ఞానం, తక్కువ ప్రతిభ ఉన్నవారు పదేపదే బిగ్గరగా, అధికంగా మాట్లాడతారు. (Thakkuva jnyaanan, thakkuva prathibha unnavaaru padhaepadhae biggaragaa, adhikangaa maatladathaaru.)
12. అగ్గి మీద గుగ్గిలం (Aggi meedha guggilam) = Adding incense to the fire. Explanation: ఒక వ్యక్తి కోపంగా ఉన్నప్పుడు, మనం విచక్షణారహితంగా మాట్లాడితే అతడి కోపం తీవ్రతరమవుతుంది. అటువంటి సందర్భాలలో మౌనంగా ఉండడం మంచిది. (Oka vyakthi koapangaa unnappudu, manam vichakshaNaarahithangaa maatlaadithae athadi koapam theevratharamavuthundhi. Atuvanti sandharbhaaalalo mounangaa undadam manchindhi. = When a person is angry, his anger intensifies if we speak indiscriminately. In such cases, it is better to remain silent.
11. ఆశ లావు పీక సన్నం (Aasha laavu peeka sannam) = Desire is great, but the throat is thin. Explanation: సాధారణంగా అత్యాశగల వ్యక్తి అన్నింటినీ పొందాలని కోరుకుంటాడు, కానీ ఆ వ్యక్తికి వాటిని పొందడానికి కావలసిన సామర్థ్యం పరిమితంగా ఉంటుంది. (Saadhaaranangaa athyaasha gala vyakthi annintinee pondhaalani koarukuntaadu, kaanee aa vyakthiki vaatini pondhadaaniki kaavalasina saamarthyam parimithangaa untundhi.) = Usually, the greedy person wants to acquire all, but his ability to get them is limited. ఆశ (Aasha) = Desire, పీక (peeka) = throat, సన్నం (sannam) = thin, సాధారణంగా (Saadhaaranangaa) = Usually, అత్యాశ (athyaasha) = greedy, వ్యక్తి (vyakthi) = person, అన్నింటినీ (annintinee) = all, కోరుకుంటాడు (koarukuntaadu) = wants, కానీ (kaanee) = but, వాటిని (vaatini) = them, పొందడానికి (pondhadaaniki) = to acquire, సామర్థ్యం (saamarthyam) = ability, పరిమితంగా ఉంటుంది. (parimithangaa untundhi.) = is limited.
12. అడగందే అమ్మైనా పెట్టదు (Adagandhae ammainaa pettadhu) = Without being asked even a mother will not give. | Explanation: శ్రేయోభిలాషులు కూడా అడగకపోతే సహాయం చేయరు. కాబట్టి, మీకు ఏమైనా కావాలంటే అడగడంలో తప్పు లేదు. (Shraeyoabhilaashulu koodaa adagakapoathae sahaayam chaeyaru. Kaabatti, meeku aemainaa kaavaalantae adagadamloa thappu laedhu.) = Even well-wishers don't help if not asked. So, there is nothing wrong with asking if you want anything. | అడగందే (Adagandhae) = Without being asked, అమ్మైనా (ammainaa) = even a mother, శ్రేయోభిలాషులు (Shraeyoabhilaashulu) = well-wishers, కూడా (koodaa) = Even, అడగకపోతే (adagakapoathae) = if not asked, సహాయం చేయరు (sahaayam chaeyaru) = (well-wishers) don’t help, కాబట్టి (Kaabatti) = So, మీకు (meeku) = to you, ఏమైనా (aemainaa) = anything, కావాలంటే (kaavaalantae) = if you want, అడగడంలో (adagadamloa) = with asking, తప్పు లేదు (thappu laedhu) = there is nothing wrong
మేకవన్నె పులి (Maekavanne puli) = A wolf in sheep's clothing = గొర్రెతోలు కప్పుకున్న తోడేలు (Gorrethoalu kappukunna thoadaelu) | Explanation: ఎవరైనా మంచిగా, స్నేహపూర్వకంగా నటిస్తూ, నిజానికి మీకు హాని చేయడానికి లేదా మీ నుండి ప్రయోజనాన్ని పొందడానికి ప్రయత్నిస్తున్నట్లయితే, ఆ సందర్భంలో దీనిని వాడడం జరుగుతుంది. (Evarainaa manchigaa, snaehapoorvakangaa natisthoo, nijaaniki meeku haani chaeyadaaniki laedhaa mee nundi prayoajanaanni pondhadaaniki prayathnisthunnatlayithae, aa sandharbhamloa dheenini vaadadam jaruguthundhi.= If someone is pretending to be nice and friendly and actually trying to harm you or take advantage of you, in such a case it is used. | మేకవన్నె (Maekavanne) = A wolf in sheep's clothing, గొర్రెతోలు (Gorrethoalu) = sheep's clothing, పులి (puli) = Tiger, ఎవరైనా (Evarainaa) = someone, మంచిగా (manchigaa) = nice, స్నేహపూర్వకంగా (snaehapoorvakangaa) = friendly, నటిస్తూ (natisthoo) = pretending, నిజానికి (nijaaniki) = actually, మీకు (meeku) = to you, హాని చేయడానికి (haani chaeyadaaniki) = to harm, లేదా (laedhaa) = or, మీ నుండి ప్రయోజనాన్ని పొందడానికి (mee nundi prayoajanaanni pondhadaaniki) = to take advantage of you, ప్రయత్నిస్తున్నట్లయితే (prayathnisthunnatlayithae) = if trying, ఆ సందర్భంలో (aa sandharbhamloa) = in such a case, దీనిని (dheenini) = it, వాడడం జరుగుతుంది (vaadadam jaruguthundhi) = (it) is used
13. అడిగే వాడికి చెప్పేవాడు లోకువ (Adigae vaadiki cheppaevaadu loakuva) = For the one who asks, the one who answers seems inferior in status. Explanation: సమాధానాలు ఇవ్వడం కంటే ప్రశ్నలు అడగడం సులభం. ప్రతీ చిన్న సందేహాన్ని అడుగుతూ ఇతరుల సమయాన్ని వృధా చేయకుండా, విలువైన సందేహాలను మాత్రమే అడగడం మంచిది. (Samaadhaanaalu ivvadam kantae prashnalu adagadam sulabham. Prathee chinna sandhaehaanni aduguthoo itharula samayaanni vrudhaa chaeyakundaa, viluvaina sandhaehaalanu maathramae adagadam manchidhi.) = It is easier to ask questions than to give answers. It is better to ask only valuable doubts, without wasting the time of others by asking every little doubt. | అడిగే వాడికి (Adigae vaadiki) = For the one who asks, చెప్పేవాడు (cheppaevaadu) = the one who answers, లోకువ (loakuva) = inferior in status, సమాధానాలు (Samaadhaanaalu), ఇవ్వడం కంటే (ivvadam kantae) = than to give, ప్రశ్నలు (prashnalu) = questions, అడగడం (adagadam) = to ask, సులభం (sulabham), ప్రతీ (Prathee) = every, చిన్న (chinna) = little, సందేహాన్ని (sandhaehaanni) = doubt - Objective case, అడుగుతూ (aḍuguthoo) = asking, ఇతరుల సమయాన్ని (itharula samayaanni) = time of others, వృధా చేయకుండా (vrudhaa chaeyakundaa) = without wasting, విలువైన సందేహాలను (viluvaina sandhaehaalanu) = valuable doubts - Objective case, మాత్రమే (maathramae) = only, అడగడం మంచిది (adagadam manchidhi) = It is better to ask.
మనోవ్యాధికి మందు లేదు. (Manoavyaadhiki mandhu laedhu.) = Gold is no balm to a wounded spirit or There is no medicine for mental affliction. | మనోవ్యాధికి (Manoavyaadhiki) = for mental affliction, మందు (mandhu) = medicine, లేదు (laedhu) = no, Gold = బంగారం (Bangaaram), balm = ఉపశమనకారి (Upashamanakaari), spirit means ఆత్మ (Aathma) but in this context, we can say మనస్సు (manassu) (mind), to a wounded spirit = గాయపడిన మనస్సుకు (Gaayapadina manassuku)
ఐశ్వర్యం వస్తే అర్థరాత్రి గొడుగు పట్టమనేవాడు. (Aishwaryam vasthae artharaathri godugu pattamanaevaadu.) = A person who becomes wealthy all of a sudden asks someone to hold an umbrella even at midnight. Explanation:: అకస్మాత్తుగా డబ్బు సంపాదించిన వ్యక్తి గర్వంతో అసమంజసమైన కోరికలు కోరుతాడు. ఈ సామెత నుండి మనకు అదృష్టం వరించినపుడు భావోద్వేగ సమతుల్యతను కాపాడుకోవాలి అని మనం అర్థం చేసుకోవాలి. (Akasmaatthugaa dabbu sampaadhinchina vyakthi garwamthoa asamanjasamaina koarikalu koaruthaadu. ee saametha nundi manaku adhrushtam varinchinappudu bhaavoadvaega samathulyathanu kaapaadukoavaali ani manam artham chaesukoaavaali.) = The neorich person proudly seeks unreasonable desires. From this proverb, we need to understand that we need to maintain an emotional balance even when we get lucky.
14. ఆదిలోనే హంసపాదు (Aadhiloanae hamsapaadhu) = Mistake at the beginning of any work. | Explanation: ఏదైనా పని ప్రారంభంలోనే పొరపాటు జరిగితే ఆ సందర్భంలో ఈ సామెతను వాాడడం జరుగుతుంది. దిద్దుబాటు చిహ్నాన్ని తెలుగులో హంసపాదు అంటారు. (Aedhainaa pani praarambhamloanae porapaaṭu jarigithae aa sandharbhamloa ee saamethanu vaadamam jaruguthundhi. Dhiddhubaatu chihnaanni Teluguloa hamsapaadhu antaaru) = If a mistake happens at the beginning of any work, in such a case this proverb is used. A Correction Symbol is called Hamsapaadhu in Telugu
15. అందితే సిగ అందకపోతే కాళ్ళు (Andhithae siga andhakapoathae kaaLLu) = If anyone cannot get work done by holding the tuft of hair of someone he falls on the feet. | Explanation: కొన్నిసార్లు ఒక వ్యక్తి ఇతరులతో ఏదైనా ఒక పనిచేయించుకోవడానికి బలవంతపెడుతాడు. ఆ పని కాని పక్షంలో సముదాయిస్తూ సహాయం కోరుతాడు. అటువంటి సందర్భాలలో ఈ సామెతను వాడడం జరుగుతుంది. (Konnisaarlu oka vyakthi itharulathoa aedhainaa oka pani chaeyinchukoavadaaniki balavanthapeduthaadu. Aa pani kaani paksamloa samudhaayisthoo sahaayam koaruthaadu. Atuvanti sandharbhaalaloa ee saamethanu vaadadam jaruguthundhi. = Sometimes a person tries to force someone to get a job done. If he fails he must then resort to cajoling him to get the job done. In such cases, this proverb is used.
16. ధైర్యే సాహసే లక్ష్మి (Dhairyae saahasae lakshmi) = Courage and adventure bring wealth = ధైర్యం మరియు సాహసం సంపదను తెచ్చిపెడతాయి. (Dhairyam mariyu saahasam sampadanu thecchipedathaayi.) Explanation: ధైర్యం చేస్తేనే మీరు ఏదైనా సాధించగలరు అని చెప్పే సందర్భంలో ఈ సామెతను వాడడం జరుగుతుంది. (Dhairyam chaesthaenae meeru aedhainaa saadhinchagalaru ani cheppae sandharbhamloa ee saamethanu vaadadam jaruguthundhi.) = This proverb is used in the context of saying that if you dare, you can achieve anything.
17. అంగట్లో అన్నీ ఉన్నా, అల్లుడి నోట్లో శని (Angatloa annee unnaa, alludi noatloa shani) = Though there is everything in the shop, there is ill luck in the son-in-law’s mouth. Explanation: అవకాశాలు పుష్కలంగా అందుబాటులో ఉన్నప్పటికీ కొన్నిసార్లు మనకు ఎలాంటి అవకాశం లభించదు. అటువంటి సందర్భాలలో ఈ సామెతను వాడడం జరుగుతుంది. (Avakaasaalu pushkalangaa andhbubatuloa unnappatikee konnisaarlu manaku elaanti avakaasham labhinchadhu. Atuvanti sandharbhaalaloa ee saamethanu vaadadam jaruguthundhi.) = Sometimes we do not get any opportunity even though when there are plenty of opportunities available. In such cases, this proverb is used.
18. పిట్ట కొంచెం కూత ఘనం. (Pitta konchem kootha ghanam.) = A little body often harbors a great soul. Explanation: ఏదైనా వస్తువు గానీ, ఎవరైనా వ్యక్తి గానీ చూడడానికి చిన్నగా ఉన్నప్పటికీ మంచి యోగ్యత, అద్భుతమైన గుణాలు కలిగివుంటే, ఆ సందర్భంలో ఈ సామెతను వాడడం జరుగుతుంది. (Aedhaainaa vasthuvu gaanee, evarainaa vyakthi gaanee choodadaaniki chinnagaa unnaappatikee manchi yoagyatha, adbhutamaina guNaalu kaligivuntae, aa sandharbhamloa ee saamethanu vaadadam jaruguthundhi.) = This proverb is used in the context of when any object or person is small to look at but has good merit and wonderful qualities.
19. అంతా మన మంచికే (Anthaa mana manchikae.) = Everything is only for our good. Explanation: ఎవరైనా ఒక అనుకోని సంఘటన వల్ల బాధతో ఉన్నప్పుడు వారిని ఓదార్చడానికి ఈ సామెతను వాడడం జరుగుతుంది. (Evarainaa oka anukoani sanghatana valla baadhathoa unnappudu vaarini oadhaarchadaaniki ee saamethanu vaadadam jaruguthundhi.) = This proverb is used to comfort someone when they are suffering from an unforeseen event. అనివార్యమైన సంఘటనల గురించి చింతించడం వల్ల ప్రయోజనం ఉండదు. (Anivaaryamaina sanghatanala gurinchi chinthinchadam valla prayoajanam undadhu.) = There is no point in worrying about unavoidable events.
20. ఆరోగ్యమే మహాభాగ్యము (Aaroagyamae mahaabhaagyamu) = Health is real wealth. Explanation: మనిషి జీవితంలో సంపద కంటే ఆరోగ్యం చాలా ముఖ్యమైనది. (Manishi jeevithamloa sampadha kantae aaroagyam chaalaa mukhyamainadhi.) = Health is more important than wealth in human life. అందువల్ల దానిని నిర్లక్ష్యం చేయకూడదు. = (Andhuvalla dhaanini nirlakshyam chaeyakoodadhu.) Therefore it should not be neglected.
21. అప్పు చేసి పప్పు కూడు. (Appu chaesi pappu koodu) = Eating well (enjoying comforts) on borrowed money. Explanation: కొన్నిసార్లు కొంతమందికి ఖరీదైన ఆహారాన్ని కొనడానికి స్తోమత ఉండదు. అయినాగానీ వారు అప్పుచేసి మరీ దానిని కొంటారు అని ఈ సామెత యొక్క అర్థం. (Konnisaarlu konthamandhiki khareedhaina aahaaraanni konadaaniki sthoamatha unḍadhu. Ayinaagaanee vaaru appuchaesi maree dhaanini kontaaru ani ee saametha yokka artham.) = This proverb means that sometimes some people cannot afford to buy expensive food. Even then they borrow money and buy it. ఎవరైనా తమ తాహతులకు మించి ఖర్చు చేస్తే, వాళ్ళను ఉద్దేశ్యించి ఈ సామెతను వాడుతారు. (Evarainaa thama thaahathulaku minchi kharchu chaesthae, vaaḷḷanu uddhaeshyinchi ee saamethanu vaaduthaaru.) = If someone spends more than they can afford, this proverb is used to refer to them.
22. దొందూ దొందే (Dhondhoo dhondhae) = Both in the same boat. Explanation: ఇద్దరూ ఒకే పరిస్థితిలో ఉన్నారని లేదా ఒకే సమస్యను ఎదుర్కొంటున్నారని చెప్పే సందర్భంలో ఈ సామెతను ఉపయోగించడం జరుగుతుంది. (Iddharoo okae paristhithiloa unnaarani laedhaa okae samasyanu edhurkontunnaarani cheppae sandharbhamloa ee saamethanu upayoaginchadam jaruguthundhi.) = This proverb is used in the context of saying that both are in the same situation or facing the same problem.
23. అప్పు తీర్చి అంగటనుండు (Appu theerchi angatanundu) = బకాయిలు చెల్లించిన తర్వాత మాత్రమే దుకాణానికి వెళ్ళండి. (Bakaayilu chellinchina tharvaatha maathramae dhukaanaaniki vellandi.) = Only after clearing all dues, go to the shop. | Explanation: Explanation: ఈ సామెత కొత్తగా ఏమైనా కొనేముందు పాత అప్పులను తీర్చాలి అనే విషయాన్ని తెలియజేస్తుంది. (Ee Saametha kotthagaa aemainaa konaemundhu paatha appulanu theerchaali anae vishayaanni theliyajaesthundhi.) = This proverb tells us that all old debts must be paid off before buying/getting anything new.
24. మెరిసేదంతా బంగారం కాదు. (Merisaedhanthaa bangaaram kaadhu.) = All that glitters is not gold. Explanation: ఏదైనా దూరం నుండి చూసినప్పుడు బాగున్నా గానీ, దగ్గర నుండి పరిశీలించినప్పుడు అంతబాగుండకపోవచ్చు అని చెప్పే సందర్భంలో ఈ సామెతను వాడడం జరుగుతుంది. (Aedhainaa dhooram nundi choosinappudu baagunnaa gaanee, dhaggara nundi parisheelinchinappudu anthabaagundakapoavacchu ani cheppae sandharbhamloa ee saamethanu vaadadam jaruguthundhi.) = This proverb is used in the context of saying that something that seems to be good when you see from far but might not be so when you look at it more closely.
25. బ్రతికుంటే బలుసాకు తినవచ్చు. (Brathikunṭae balusaaku thinavacchu) = If alive, one can subsist even on leaves. Explanation: జీవితంలో ఏదైనా సాధించాలంటే బ్రతికివుండడం ముఖ్యం అని చెప్పే సందర్భంలో ఈ సామెతను వాడడం జరుగుతుంది. (Jeevithamloa aedhainaa saadhinchaalantae brathikivundadam mukhyam ani cheppae sandharbhamloa ee saamethanu vaadadam jaruguthundhi.) = This proverb is used in the context of saying that it is important to be alive in order to achieve anything in life.
26. పిచ్చుక మీద బ్రహ్మాస్త్రం (Picchuka meedha brahmaasthram) | Translation: Using Brahmastram (powerful weapon) on a sparrow (a bird) | Equivalent English Proverb: He takes a spear to kill a fly. Explanation: ఎవరైనా అవసరం లేకున్నా శక్తివంతమైన ఆయుధాలను ప్రయోగిస్తున్నట్లయితే అటువంటి సందర్భాలలో ఈ సామెతను వాడడం జరుగుతుంది. (Evarainaa avasaram laekunnaa shakthivanthamaina aayudhaalanu prayoagisthunnatlayithae atuvanti sandharbhaalaloa ee samethanu vaadadam jaruguthundhi.) = If someone is wielding powerful weapons unnecessarily in such cases this proverb is used.
27. భక్తి లేని పూజ పత్రి చేటు (Bhakthi laeni pooja pathri chaetu) = భక్తి లేని పూజ వృధా అయిన ఆకుల కుప్పతో సమానం. (Bhakthi laeni pooja vrudhaa ayina aakula kuppathoa samaanam.) = Worship without devotion is like a heap of wasted leaves. | Explanation: పూజకు వాడే సామాగ్రిని కలిగివుండడంకంటే భక్తిని కలిగి ఉండడం అనేది చాలా ముఖ్యం. (Poojaku vaadae saamaagrini kaligivundadamkantae bhakthini kaligi undadam anaedhi chaalaa mukhyam.) = It is more important to have devotion than have materials for worship.
28. ఒక్క దెబ్బకు రెండు పిట్టలు (Okka dhebbaku rendu pittalu) = To kill two birds with one stone. Explanation: ఒక చర్యతో రెండు పనులను పూర్తి చేయగలిగే సందర్భంలో ఈ సామెతను వాడడం జరుగుతుంది. (Oka charyathoa rendu panulanu poorthi chaeyagaligae sandharbhamloa ee saamethanu vaadadam jaruguthundhi.) = This proverb is used in the context of being able to complete two tasks with one action. మరో విధంగా చెప్పాలంటే, ఒక పరిష్కార మార్గముతో రెండు సమస్యలను పరిష్కరించగలిగే సందర్భంలో ఈ సామెతను వాడడం జరుగుతుంది. (Maroa vidhangaa cheppaalantae, oka parishkaara maargamuthoa rendu samasyalanu parishkarinchagaligae sanddarbhamloa ee saamethanu vaadadam jaruguthundhi.) = In other words, this proverb is used in the context of being able to solve two problems with one solution.
29. బూడిదలో పోసిన పన్నీరు (Boodidhaloa poasina panneeru) = Perfume thrown into ash. Explanation: ఎవరి ప్రయత్నాలకైనా తగిన ఫలితాలు రాని సందర్భాల్లో ఈ సామెత ఉపయోగించబడుతుంది. (Evari prayathnaalakainaa thagina phalithaalu raani sandharbhaalloa ee saametha upayoaginchabaḍuthundhi.) = This proverb is used in such cases where the results are not commensurate with one's efforts.
30. చెరపకురా చెడేవు. (Cherapakuraa chedaevu.) = If you harm someone you yourself will be harmed. Explanation: నువ్వు ఇతరులకు కీడు చేస్తే నీకే కీడు జరుగుతుంది అని చెప్పే సందర్భంలో ఈ సామెతను ఉపయోగించడం జరుగుతుంది. (Nuvvu itharulaku keedu chaesthae neekae keedu jaruguthundhi ani cheppae sandharbhamloa ee saamethanu upayoaginchadam jaruguthundhi.) = This proverb is used in the context of saying that you will be harmed if you harm others.
31. బోడి తలకు మోకాలికి ముడి. (Boadi thalaku moakaaliki mudi.) = Making a knot between the shaven head and the knee. Explanation: ఎవరైనా రెండు భిన్నమైన వాటిని ఒకచోట చేర్చడానికి ప్రయత్నిస్తున్నట్లయితే అటువంటి సందర్భంలో ఈ సామెతను వాాడడం జరుగుతుంది. (Evarainaa rendu bhinnamaina vaatini okachoata chaerchadaaniki prayathnisthunnatlayithae atuvanti sandharbhamloa ee saamethanu vaadadam jaruguthundhi.) = This proverb is used in such a case where someone is trying to tie together two different things.
32. ముందు నుయ్యి వెనుక గొయ్యి (Mundhu nuyyi venuka goyyi) | Meaning: There is a big pit behind and a well in front. Similar phrase: Out of the frying pan, into the fire. Explanation: ఒక వ్యక్తి రెండు క్లిష్ట పరిస్థితుల మధ్య చిక్కుకున్నప్పుడు ఈ సామెతను ఉపయోగించబడుతుంది. (Oka vyakthi rendu klishta paristhithula madhya chikkukunnappudu ee saamethanu upayoaginchabaduthundhi.) = This proverb is used when a person is caught between two difficult situations.
33. చాప కింద నీరులా (Chaapa kindha neerulaa) = Like water under a mat. | Explanation: ఇది నిశ్శబ్దంగా జరుగుతున్న ఒక సంఘటనను సూచిస్తుంది. (Idhi nisshebdhangaa jaruguthunna ok sanghatananu soochisthundhi.) = This refers to an incident happening silently. Example: కోవిడ్ చాప కింద నీరులా వ్యాపిస్తుంది. (Covid chaapa kindha neerulaa vyaapisthundhi) = Covid is spreading like water under the mat. | Chapa = Mat used for sitting on.
34. చేతులు కాలినాక ఆకులు పట్టుకున్నట్లు = Holding leaves after the hands are burnt | Explanation: ఈ సామెత ఏదైనా అంతకుముందే జరిగిన హాని నుండి ఉపశమనం పొందడానికి చాలా ఆలస్యంగా తీసుకున్న చర్యను సూచిస్తుంది. (Ee saametha aedhainaa anthakumundhae jarigina haani nundi upashamanam pondhadaaniki chaalaa aalasyangaa theesukunna charyanu soochisthundhi.) = This proverb refers to the action taken too late to get relief from any damage. హానికరమైన సంఘటన జరిగిన తర్వాత పశ్చాత్తాపం చెందడం కంటే ముందుగానే తగిన జాగ్రత్తలు తీసుకోవాలి. (Haanikaramaina sanghatana jarigina tharvaatha paschaatthaapam chendhadam kantae mundhugaenae thagina jaagratthalu theesukoavaali.) = Proper precautions need to be taken in advance rather than regretting after a harmful event.
35. చెవిటి వాడి చెవిలో శంఖం ఊదినట్లు | Like blowing a conch in the ears of the deaf. | Explanation: ఎవరికైనా ఫిర్యాదు చేసినప్పుడు వారు దాని పై శ్రద్ధ చూపనట్లయితే అటువంటి సందర్భంలో ఈ సామెత వాడబడుతుంది. (Evarikainaa phiryaadhu chaesinappuḍu vaaru dhaani pai shraddha choopanatlayithae atuvanti sandharbhamloa ee saametha vaadabaduthundhi.) = This proverb is used in such a case if they do not pay attention to it when complaining to someone.
36. చినికి చినికి గాలివాన అయినట్లు = Like drizzles becoming a cyclone. Explanation: కొన్నిసార్లు కేవలం చిన్నవాగ్వివాదంతో మొదలై అది పెద్ద గొడవకు దారితీయవచ్చు. (Konnisaarlu kaevalam chinna vaagvivaadhamthoa modhalai adhi peddha godavaku dhaaritheeyavacchu.) = Sometimes it just starts with a minor altercation and can lead to a fierce Quarrel. అటువంటి సందర్భాలలో ఈ సామెతను వాడడం జరుగుతుంది. (Atuvanti sandharbhaalaloa ee saamethanu vaadadam jaruguthundhi.) = In such cases, this proverb is used. | Ciniki= drizzle (in drops)
37. దొంగకు తేలు కుట్టినట్లు (Dhongaku thaelu kuttinatlu) = Like a thief, stung by a scorpion. Explanation: ఫిర్యాదు చేయలేని కొంతమంది నేరస్థులను గురించి మాట్లాడే సందర్భంలో ఈ సామెతను ఉపయోగించడం జరుగుతుంది. (Phiryaadhu chaeyalaeni konthamandhi naerasthulanu gurinchi maatlaadae sandharbhamloa ee saamethanu upayoaginchadam jaruguthundhi.) = This proverb is used in the context of talking about some criminals who cannot complain.
38. దేవుడు వరం ఇచ్చినా పూజారి వరం ఇవ్వడు. (Dhaevudu varam icchinaa poojaari varam ivvadu) = Though God gives a boon, the priest doesn’t. | Explanation: మనకు అందవలసినవి అందకుండా మధ్యలో ఎవరైనా అడ్డుపడితే అలాంటి సందర్భాల్లో ఈ సామెతను వాడుతారు. (Manaku manaku andhavalasinavi andhakundaa madhyaloa evarainaa addupadithae alaanti sandharbhaalloa ee saamethanu vaaduthaaru). = This proverb is used in such cases if someone is interfering in the middle of not getting what we are supposed to get.
39. దరిద్రుడి పెళ్ళికి వడగళ్ళ వాన = For the wedding of an impecunious (a poor) man, a hailstorm. Explanation: This refers to the bad luck of an unfortunate person. When one is in misery, additional troubles come upon one and make one’s life more miserable. | Daridrudu= pauper, unfortunate person; Vadagalla vana= hailstorm
40. దీపమున్నప్పుడే ఇల్లు చక్కబెట్టుకోవాలి. = When there is light, one should set things right in one’s house. Explanation: While there is an opportunity one must avail oneself of it and make proper arrangements for oneself and the family. It is similar to “make hay while the sun shines.” | Cakka bettukonu= keep in order
41. దెయ్యాలు వేదాలు వల్లించినట్లు = Devils reciting (quoting) the Vedas. Explanation: Similar to ‘the devil citing the scripture’, which suggests that an evildoer may try to justify his evil actions, by cleverly citing the sacred books. It is defending the indefensible. | Deyyalu= evil spirits; Vallincu= recite, quote
42. డబ్బులు లోకం దాసోహం = The world is a slave to money. Explanation: In the commercial world of ours, all become slaves/worshippers of money. The proverb cautions against the excessive power of money over human psychology and tries to advise people to consider other values in life as well. | Dasoham= becoming a slave, literally ‘I am a slave’.
Some more proverbs:
చచ్చిన వాని కళ్ళు చేరడేసి. = The eyes of one dead, are large (attractive). Explanation: The good deeds of the dead are normally praised beyond what they deserve. It is possible that in such remembrances of things past there is likely to be a considerable exaggeration – even, falsehood. | Chaaredu = large
2. కీడెంచి మేలెంచమన్నారు. (Keedenchi maelenchamannaaru.) = Don’t buy a pig in a poke. Explanation: అన్ని వివరాలు తెలుసుకోకుండా మూర్ఖంగా ఏదీ అంగీకరించవద్దు. (Anni vivaraalu thelusukoakundaa moorkhangaa aedhee angeekarinchavaddhu.) = Don’t accept anything foolishly without knowing all the details.
3. ఆరు నెలలు సావాసం చేస్తే వారు వీరవుతారు. (Aaru nelalu saavasam chaesthae vaaru veeravuthaaru.) = Six months' companionship makes one the other.
4. అంత్య నిష్టూరం కన్నా, ఆది నిష్టూరం మేలు. (Anthya nishtooram kannaa, aadhi nishtooram maelu.) = Better to get the blame for an action or for help asked earlier (at the beginning) than later.
5. కారణం లేనిదే కార్యం పుట్టదు. (Kaaranam laenidhae kaaryam puttadhu) = Every why has a wherefore | Explanation: జరిగే ప్రతిదానికీ ఒక కారణం ఉంటుంది. (Jarigae prathidhaanikee oka kaaranam untundhi.) = There is a reason for everything that happens.
6. ఆలస్యం అమృతం విషం (Aalasyam amrutham visham) | Explanation: ఆలస్యం అమృతాన్ని విషంగా మారుస్తుంది. అదే విధంగా ఉపయోగించుకోలేని అవకాశం హాని కలిగిస్తుంది. కావున ఏ విషయంలోనూ ఆలస్యం చేయకూడదు. (Aalasyam amruthaanni vishangaa maarusthundi. Adhae vidhangaa upayoaginchukoalaeni avakaasam haani kaligisthundhi. Kaavuna ae viṣhayamloanoo aalasyam chaeyakooḍadhu.) = Delay turns nectar into poison. Similarly, opportunity unavailed becomes harmful. So do not delay in any matter.
7. ఊరు పొమ్మంటుంది... వల్లకాడు రమ్మంటుంది. (Ooru pommantundhi... Vallakaadu rammantundhi.) = He is burnt to the socket. | Explanation: శ్మశానం అతడిని "రా" అని అంటుంది, ఊరు అతడిని "పో" అని అంటుంది. (Smashaanam athadini "raa" ani antundhi, Ooru athadini"poa" ani antundhi.) = The burial place tells him "come", and the village tells him "go".
8. ఆలు లేదు, చూలు లేదు, కొడుకు పేరు సోమలింగం. (Aalu laedhu, choolu laedhu, koduku paeru soamalingam.) = No wife and no pregnancy, but the child’s name is Somalingam. | Explanation: కొంత మంది ఏ పనీ మొదలు పెట్టక ముందే, తుది ఫలితాల గురించి ఆలోచిస్తారు. ఇటువంటి సందర్భంలో ఈ సామెతను వాడడం జరుగుతుంది. (Kontha mandhi ae panee modhalu pettaka mundhae, thudhi phalithaala gurinchi aaloachisthaaru. Ituvati sandharbhamloa ee saamethanu vaadadam jaruguthundhi.) = Some people think about the end results before starting any work. In such a case this proverb is used.
9. A full purse never lacks friends. = డబ్బున్న వ్యక్తికి స్నేహితుల కొరత ఉండదు. (Dabbunna vyakthiki snaehithula koratha undadhu.) = A rich man has no shortage of friends. | Explanation: If you have a lot of money, you do not have a lack of friends. = మీ దగ్గర చాలా డబ్బు ఉంటే, మీకు స్నేహితుల కొరత ఉండదు. (Mee dhaggara chaalaa dabbu untae, meeku snaehithula koratha undadhu.)
10. ఆరే దీపానికి వెలుగు ఎక్కువ. (aarae dheepaaniki velugu ekkuva.) = The lamp about to go out gives more light. = ఆరిపోబోతున్న దీపం మరింత వెలుగునిస్తుంది. (Aaripoaboathunna dheepam marintha velugunisthundi.)
11. Empty vessels make the most noise. = వట్టి కుండలకు మోత ఎక్కువ (Vatti kundalaku moatha ekkuva). Explanation: Those with the least knowledge and least talent are the ones who often speak the loudest and the most. = తక్కువ జ్ఞానం, తక్కువ ప్రతిభ ఉన్నవారు పదేపదే బిగ్గరగా, అధికంగా మాట్లాడతారు. (Thakkuva jnyaanan, thakkuva prathibha unnavaaru padhaepadhae biggaragaa, adhikangaa maatladathaaru.)
12. అగ్గి మీద గుగ్గిలం (Aggi meedha guggilam) = Adding incense to the fire. Explanation: ఒక వ్యక్తి కోపంగా ఉన్నప్పుడు, మనం విచక్షణారహితంగా మాట్లాడితే అతడి కోపం తీవ్రతరమవుతుంది. అటువంటి సందర్భాలలో మౌనంగా ఉండడం మంచిది. (Oka vyakthi koapangaa unnappudu, manam vichakshaNaarahithangaa maatlaadithae athadi koapam theevratharamavuthundhi. Atuvanti sandharbhaaalalo mounangaa undadam manchindhi. = When a person is angry, his anger intensifies if we speak indiscriminately. In such cases, it is better to remain silent.
11. ఆశ లావు పీక సన్నం (Aasha laavu peeka sannam) = Desire is great, but the throat is thin. Explanation: సాధారణంగా అత్యాశగల వ్యక్తి అన్నింటినీ పొందాలని కోరుకుంటాడు, కానీ ఆ వ్యక్తికి వాటిని పొందడానికి కావలసిన సామర్థ్యం పరిమితంగా ఉంటుంది. (Saadhaaranangaa athyaasha gala vyakthi annintinee pondhaalani koarukuntaadu, kaanee aa vyakthiki vaatini pondhadaaniki kaavalasina saamarthyam parimithangaa untundhi.) = Usually, the greedy person wants to acquire all, but his ability to get them is limited. ఆశ (Aasha) = Desire, పీక (peeka) = throat, సన్నం (sannam) = thin, సాధారణంగా (Saadhaaranangaa) = Usually, అత్యాశ (athyaasha) = greedy, వ్యక్తి (vyakthi) = person, అన్నింటినీ (annintinee) = all, కోరుకుంటాడు (koarukuntaadu) = wants, కానీ (kaanee) = but, వాటిని (vaatini) = them, పొందడానికి (pondhadaaniki) = to acquire, సామర్థ్యం (saamarthyam) = ability, పరిమితంగా ఉంటుంది. (parimithangaa untundhi.) = is limited.
12. అడగందే అమ్మైనా పెట్టదు (Adagandhae ammainaa pettadhu) = Without being asked even a mother will not give. | Explanation: శ్రేయోభిలాషులు కూడా అడగకపోతే సహాయం చేయరు. కాబట్టి, మీకు ఏమైనా కావాలంటే అడగడంలో తప్పు లేదు. (Shraeyoabhilaashulu koodaa adagakapoathae sahaayam chaeyaru. Kaabatti, meeku aemainaa kaavaalantae adagadamloa thappu laedhu.) = Even well-wishers don't help if not asked. So, there is nothing wrong with asking if you want anything. | అడగందే (Adagandhae) = Without being asked, అమ్మైనా (ammainaa) = even a mother, శ్రేయోభిలాషులు (Shraeyoabhilaashulu) = well-wishers, కూడా (koodaa) = Even, అడగకపోతే (adagakapoathae) = if not asked, సహాయం చేయరు (sahaayam chaeyaru) = (well-wishers) don’t help, కాబట్టి (Kaabatti) = So, మీకు (meeku) = to you, ఏమైనా (aemainaa) = anything, కావాలంటే (kaavaalantae) = if you want, అడగడంలో (adagadamloa) = with asking, తప్పు లేదు (thappu laedhu) = there is nothing wrong
మేకవన్నె పులి (Maekavanne puli) = A wolf in sheep's clothing = గొర్రెతోలు కప్పుకున్న తోడేలు (Gorrethoalu kappukunna thoadaelu) | Explanation: ఎవరైనా మంచిగా, స్నేహపూర్వకంగా నటిస్తూ, నిజానికి మీకు హాని చేయడానికి లేదా మీ నుండి ప్రయోజనాన్ని పొందడానికి ప్రయత్నిస్తున్నట్లయితే, ఆ సందర్భంలో దీనిని వాడడం జరుగుతుంది. (Evarainaa manchigaa, snaehapoorvakangaa natisthoo, nijaaniki meeku haani chaeyadaaniki laedhaa mee nundi prayoajanaanni pondhadaaniki prayathnisthunnatlayithae, aa sandharbhamloa dheenini vaadadam jaruguthundhi.= If someone is pretending to be nice and friendly and actually trying to harm you or take advantage of you, in such a case it is used. | మేకవన్నె (Maekavanne) = A wolf in sheep's clothing, గొర్రెతోలు (Gorrethoalu) = sheep's clothing, పులి (puli) = Tiger, ఎవరైనా (Evarainaa) = someone, మంచిగా (manchigaa) = nice, స్నేహపూర్వకంగా (snaehapoorvakangaa) = friendly, నటిస్తూ (natisthoo) = pretending, నిజానికి (nijaaniki) = actually, మీకు (meeku) = to you, హాని చేయడానికి (haani chaeyadaaniki) = to harm, లేదా (laedhaa) = or, మీ నుండి ప్రయోజనాన్ని పొందడానికి (mee nundi prayoajanaanni pondhadaaniki) = to take advantage of you, ప్రయత్నిస్తున్నట్లయితే (prayathnisthunnatlayithae) = if trying, ఆ సందర్భంలో (aa sandharbhamloa) = in such a case, దీనిని (dheenini) = it, వాడడం జరుగుతుంది (vaadadam jaruguthundhi) = (it) is used
13. అడిగే వాడికి చెప్పేవాడు లోకువ (Adigae vaadiki cheppaevaadu loakuva) = For the one who asks, the one who answers seems inferior in status. Explanation: సమాధానాలు ఇవ్వడం కంటే ప్రశ్నలు అడగడం సులభం. ప్రతీ చిన్న సందేహాన్ని అడుగుతూ ఇతరుల సమయాన్ని వృధా చేయకుండా, విలువైన సందేహాలను మాత్రమే అడగడం మంచిది. (Samaadhaanaalu ivvadam kantae prashnalu adagadam sulabham. Prathee chinna sandhaehaanni aduguthoo itharula samayaanni vrudhaa chaeyakundaa, viluvaina sandhaehaalanu maathramae adagadam manchidhi.) = It is easier to ask questions than to give answers. It is better to ask only valuable doubts, without wasting the time of others by asking every little doubt. | అడిగే వాడికి (Adigae vaadiki) = For the one who asks, చెప్పేవాడు (cheppaevaadu) = the one who answers, లోకువ (loakuva) = inferior in status, సమాధానాలు (Samaadhaanaalu), ఇవ్వడం కంటే (ivvadam kantae) = than to give, ప్రశ్నలు (prashnalu) = questions, అడగడం (adagadam) = to ask, సులభం (sulabham), ప్రతీ (Prathee) = every, చిన్న (chinna) = little, సందేహాన్ని (sandhaehaanni) = doubt - Objective case, అడుగుతూ (aḍuguthoo) = asking, ఇతరుల సమయాన్ని (itharula samayaanni) = time of others, వృధా చేయకుండా (vrudhaa chaeyakundaa) = without wasting, విలువైన సందేహాలను (viluvaina sandhaehaalanu) = valuable doubts - Objective case, మాత్రమే (maathramae) = only, అడగడం మంచిది (adagadam manchidhi) = It is better to ask.
మనోవ్యాధికి మందు లేదు. (Manoavyaadhiki mandhu laedhu.) = Gold is no balm to a wounded spirit or There is no medicine for mental affliction. | మనోవ్యాధికి (Manoavyaadhiki) = for mental affliction, మందు (mandhu) = medicine, లేదు (laedhu) = no, Gold = బంగారం (Bangaaram), balm = ఉపశమనకారి (Upashamanakaari), spirit means ఆత్మ (Aathma) but in this context, we can say మనస్సు (manassu) (mind), to a wounded spirit = గాయపడిన మనస్సుకు (Gaayapadina manassuku)
ఐశ్వర్యం వస్తే అర్థరాత్రి గొడుగు పట్టమనేవాడు. (Aishwaryam vasthae artharaathri godugu pattamanaevaadu.) = A person who becomes wealthy all of a sudden asks someone to hold an umbrella even at midnight. Explanation:: అకస్మాత్తుగా డబ్బు సంపాదించిన వ్యక్తి గర్వంతో అసమంజసమైన కోరికలు కోరుతాడు. ఈ సామెత నుండి మనకు అదృష్టం వరించినపుడు భావోద్వేగ సమతుల్యతను కాపాడుకోవాలి అని మనం అర్థం చేసుకోవాలి. (Akasmaatthugaa dabbu sampaadhinchina vyakthi garwamthoa asamanjasamaina koarikalu koaruthaadu. ee saametha nundi manaku adhrushtam varinchinappudu bhaavoadvaega samathulyathanu kaapaadukoavaali ani manam artham chaesukoaavaali.) = The neorich person proudly seeks unreasonable desires. From this proverb, we need to understand that we need to maintain an emotional balance even when we get lucky.
14. ఆదిలోనే హంసపాదు (Aadhiloanae hamsapaadhu) = Mistake at the beginning of any work. | Explanation: ఏదైనా పని ప్రారంభంలోనే పొరపాటు జరిగితే ఆ సందర్భంలో ఈ సామెతను వాాడడం జరుగుతుంది. దిద్దుబాటు చిహ్నాన్ని తెలుగులో హంసపాదు అంటారు. (Aedhainaa pani praarambhamloanae porapaaṭu jarigithae aa sandharbhamloa ee saamethanu vaadamam jaruguthundhi. Dhiddhubaatu chihnaanni Teluguloa hamsapaadhu antaaru) = If a mistake happens at the beginning of any work, in such a case this proverb is used. A Correction Symbol is called Hamsapaadhu in Telugu
15. అందితే సిగ అందకపోతే కాళ్ళు (Andhithae siga andhakapoathae kaaLLu) = If anyone cannot get work done by holding the tuft of hair of someone he falls on the feet. | Explanation: కొన్నిసార్లు ఒక వ్యక్తి ఇతరులతో ఏదైనా ఒక పనిచేయించుకోవడానికి బలవంతపెడుతాడు. ఆ పని కాని పక్షంలో సముదాయిస్తూ సహాయం కోరుతాడు. అటువంటి సందర్భాలలో ఈ సామెతను వాడడం జరుగుతుంది. (Konnisaarlu oka vyakthi itharulathoa aedhainaa oka pani chaeyinchukoavadaaniki balavanthapeduthaadu. Aa pani kaani paksamloa samudhaayisthoo sahaayam koaruthaadu. Atuvanti sandharbhaalaloa ee saamethanu vaadadam jaruguthundhi. = Sometimes a person tries to force someone to get a job done. If he fails he must then resort to cajoling him to get the job done. In such cases, this proverb is used.
16. ధైర్యే సాహసే లక్ష్మి (Dhairyae saahasae lakshmi) = Courage and adventure bring wealth = ధైర్యం మరియు సాహసం సంపదను తెచ్చిపెడతాయి. (Dhairyam mariyu saahasam sampadanu thecchipedathaayi.) Explanation: ధైర్యం చేస్తేనే మీరు ఏదైనా సాధించగలరు అని చెప్పే సందర్భంలో ఈ సామెతను వాడడం జరుగుతుంది. (Dhairyam chaesthaenae meeru aedhainaa saadhinchagalaru ani cheppae sandharbhamloa ee saamethanu vaadadam jaruguthundhi.) = This proverb is used in the context of saying that if you dare, you can achieve anything.
17. అంగట్లో అన్నీ ఉన్నా, అల్లుడి నోట్లో శని (Angatloa annee unnaa, alludi noatloa shani) = Though there is everything in the shop, there is ill luck in the son-in-law’s mouth. Explanation: అవకాశాలు పుష్కలంగా అందుబాటులో ఉన్నప్పటికీ కొన్నిసార్లు మనకు ఎలాంటి అవకాశం లభించదు. అటువంటి సందర్భాలలో ఈ సామెతను వాడడం జరుగుతుంది. (Avakaasaalu pushkalangaa andhbubatuloa unnappatikee konnisaarlu manaku elaanti avakaasham labhinchadhu. Atuvanti sandharbhaalaloa ee saamethanu vaadadam jaruguthundhi.) = Sometimes we do not get any opportunity even though when there are plenty of opportunities available. In such cases, this proverb is used.
18. పిట్ట కొంచెం కూత ఘనం. (Pitta konchem kootha ghanam.) = A little body often harbors a great soul. Explanation: ఏదైనా వస్తువు గానీ, ఎవరైనా వ్యక్తి గానీ చూడడానికి చిన్నగా ఉన్నప్పటికీ మంచి యోగ్యత, అద్భుతమైన గుణాలు కలిగివుంటే, ఆ సందర్భంలో ఈ సామెతను వాడడం జరుగుతుంది. (Aedhaainaa vasthuvu gaanee, evarainaa vyakthi gaanee choodadaaniki chinnagaa unnaappatikee manchi yoagyatha, adbhutamaina guNaalu kaligivuntae, aa sandharbhamloa ee saamethanu vaadadam jaruguthundhi.) = This proverb is used in the context of when any object or person is small to look at but has good merit and wonderful qualities.
19. అంతా మన మంచికే (Anthaa mana manchikae.) = Everything is only for our good. Explanation: ఎవరైనా ఒక అనుకోని సంఘటన వల్ల బాధతో ఉన్నప్పుడు వారిని ఓదార్చడానికి ఈ సామెతను వాడడం జరుగుతుంది. (Evarainaa oka anukoani sanghatana valla baadhathoa unnappudu vaarini oadhaarchadaaniki ee saamethanu vaadadam jaruguthundhi.) = This proverb is used to comfort someone when they are suffering from an unforeseen event. అనివార్యమైన సంఘటనల గురించి చింతించడం వల్ల ప్రయోజనం ఉండదు. (Anivaaryamaina sanghatanala gurinchi chinthinchadam valla prayoajanam undadhu.) = There is no point in worrying about unavoidable events.
20. ఆరోగ్యమే మహాభాగ్యము (Aaroagyamae mahaabhaagyamu) = Health is real wealth. Explanation: మనిషి జీవితంలో సంపద కంటే ఆరోగ్యం చాలా ముఖ్యమైనది. (Manishi jeevithamloa sampadha kantae aaroagyam chaalaa mukhyamainadhi.) = Health is more important than wealth in human life. అందువల్ల దానిని నిర్లక్ష్యం చేయకూడదు. = (Andhuvalla dhaanini nirlakshyam chaeyakoodadhu.) Therefore it should not be neglected.
21. అప్పు చేసి పప్పు కూడు. (Appu chaesi pappu koodu) = Eating well (enjoying comforts) on borrowed money. Explanation: కొన్నిసార్లు కొంతమందికి ఖరీదైన ఆహారాన్ని కొనడానికి స్తోమత ఉండదు. అయినాగానీ వారు అప్పుచేసి మరీ దానిని కొంటారు అని ఈ సామెత యొక్క అర్థం. (Konnisaarlu konthamandhiki khareedhaina aahaaraanni konadaaniki sthoamatha unḍadhu. Ayinaagaanee vaaru appuchaesi maree dhaanini kontaaru ani ee saametha yokka artham.) = This proverb means that sometimes some people cannot afford to buy expensive food. Even then they borrow money and buy it. ఎవరైనా తమ తాహతులకు మించి ఖర్చు చేస్తే, వాళ్ళను ఉద్దేశ్యించి ఈ సామెతను వాడుతారు. (Evarainaa thama thaahathulaku minchi kharchu chaesthae, vaaḷḷanu uddhaeshyinchi ee saamethanu vaaduthaaru.) = If someone spends more than they can afford, this proverb is used to refer to them.
22. దొందూ దొందే (Dhondhoo dhondhae) = Both in the same boat. Explanation: ఇద్దరూ ఒకే పరిస్థితిలో ఉన్నారని లేదా ఒకే సమస్యను ఎదుర్కొంటున్నారని చెప్పే సందర్భంలో ఈ సామెతను ఉపయోగించడం జరుగుతుంది. (Iddharoo okae paristhithiloa unnaarani laedhaa okae samasyanu edhurkontunnaarani cheppae sandharbhamloa ee saamethanu upayoaginchadam jaruguthundhi.) = This proverb is used in the context of saying that both are in the same situation or facing the same problem.
23. అప్పు తీర్చి అంగటనుండు (Appu theerchi angatanundu) = బకాయిలు చెల్లించిన తర్వాత మాత్రమే దుకాణానికి వెళ్ళండి. (Bakaayilu chellinchina tharvaatha maathramae dhukaanaaniki vellandi.) = Only after clearing all dues, go to the shop. | Explanation: Explanation: ఈ సామెత కొత్తగా ఏమైనా కొనేముందు పాత అప్పులను తీర్చాలి అనే విషయాన్ని తెలియజేస్తుంది. (Ee Saametha kotthagaa aemainaa konaemundhu paatha appulanu theerchaali anae vishayaanni theliyajaesthundhi.) = This proverb tells us that all old debts must be paid off before buying/getting anything new.
24. మెరిసేదంతా బంగారం కాదు. (Merisaedhanthaa bangaaram kaadhu.) = All that glitters is not gold. Explanation: ఏదైనా దూరం నుండి చూసినప్పుడు బాగున్నా గానీ, దగ్గర నుండి పరిశీలించినప్పుడు అంతబాగుండకపోవచ్చు అని చెప్పే సందర్భంలో ఈ సామెతను వాడడం జరుగుతుంది. (Aedhainaa dhooram nundi choosinappudu baagunnaa gaanee, dhaggara nundi parisheelinchinappudu anthabaagundakapoavacchu ani cheppae sandharbhamloa ee saamethanu vaadadam jaruguthundhi.) = This proverb is used in the context of saying that something that seems to be good when you see from far but might not be so when you look at it more closely.
25. బ్రతికుంటే బలుసాకు తినవచ్చు. (Brathikunṭae balusaaku thinavacchu) = If alive, one can subsist even on leaves. Explanation: జీవితంలో ఏదైనా సాధించాలంటే బ్రతికివుండడం ముఖ్యం అని చెప్పే సందర్భంలో ఈ సామెతను వాడడం జరుగుతుంది. (Jeevithamloa aedhainaa saadhinchaalantae brathikivundadam mukhyam ani cheppae sandharbhamloa ee saamethanu vaadadam jaruguthundhi.) = This proverb is used in the context of saying that it is important to be alive in order to achieve anything in life.
26. పిచ్చుక మీద బ్రహ్మాస్త్రం (Picchuka meedha brahmaasthram) | Translation: Using Brahmastram (powerful weapon) on a sparrow (a bird) | Equivalent English Proverb: He takes a spear to kill a fly. Explanation: ఎవరైనా అవసరం లేకున్నా శక్తివంతమైన ఆయుధాలను ప్రయోగిస్తున్నట్లయితే అటువంటి సందర్భాలలో ఈ సామెతను వాడడం జరుగుతుంది. (Evarainaa avasaram laekunnaa shakthivanthamaina aayudhaalanu prayoagisthunnatlayithae atuvanti sandharbhaalaloa ee samethanu vaadadam jaruguthundhi.) = If someone is wielding powerful weapons unnecessarily in such cases this proverb is used.
27. భక్తి లేని పూజ పత్రి చేటు (Bhakthi laeni pooja pathri chaetu) = భక్తి లేని పూజ వృధా అయిన ఆకుల కుప్పతో సమానం. (Bhakthi laeni pooja vrudhaa ayina aakula kuppathoa samaanam.) = Worship without devotion is like a heap of wasted leaves. | Explanation: పూజకు వాడే సామాగ్రిని కలిగివుండడంకంటే భక్తిని కలిగి ఉండడం అనేది చాలా ముఖ్యం. (Poojaku vaadae saamaagrini kaligivundadamkantae bhakthini kaligi undadam anaedhi chaalaa mukhyam.) = It is more important to have devotion than have materials for worship.
28. ఒక్క దెబ్బకు రెండు పిట్టలు (Okka dhebbaku rendu pittalu) = To kill two birds with one stone. Explanation: ఒక చర్యతో రెండు పనులను పూర్తి చేయగలిగే సందర్భంలో ఈ సామెతను వాడడం జరుగుతుంది. (Oka charyathoa rendu panulanu poorthi chaeyagaligae sandharbhamloa ee saamethanu vaadadam jaruguthundhi.) = This proverb is used in the context of being able to complete two tasks with one action. మరో విధంగా చెప్పాలంటే, ఒక పరిష్కార మార్గముతో రెండు సమస్యలను పరిష్కరించగలిగే సందర్భంలో ఈ సామెతను వాడడం జరుగుతుంది. (Maroa vidhangaa cheppaalantae, oka parishkaara maargamuthoa rendu samasyalanu parishkarinchagaligae sanddarbhamloa ee saamethanu vaadadam jaruguthundhi.) = In other words, this proverb is used in the context of being able to solve two problems with one solution.
29. బూడిదలో పోసిన పన్నీరు (Boodidhaloa poasina panneeru) = Perfume thrown into ash. Explanation: ఎవరి ప్రయత్నాలకైనా తగిన ఫలితాలు రాని సందర్భాల్లో ఈ సామెత ఉపయోగించబడుతుంది. (Evari prayathnaalakainaa thagina phalithaalu raani sandharbhaalloa ee saametha upayoaginchabaḍuthundhi.) = This proverb is used in such cases where the results are not commensurate with one's efforts.
30. చెరపకురా చెడేవు. (Cherapakuraa chedaevu.) = If you harm someone you yourself will be harmed. Explanation: నువ్వు ఇతరులకు కీడు చేస్తే నీకే కీడు జరుగుతుంది అని చెప్పే సందర్భంలో ఈ సామెతను ఉపయోగించడం జరుగుతుంది. (Nuvvu itharulaku keedu chaesthae neekae keedu jaruguthundhi ani cheppae sandharbhamloa ee saamethanu upayoaginchadam jaruguthundhi.) = This proverb is used in the context of saying that you will be harmed if you harm others.
31. బోడి తలకు మోకాలికి ముడి. (Boadi thalaku moakaaliki mudi.) = Making a knot between the shaven head and the knee. Explanation: ఎవరైనా రెండు భిన్నమైన వాటిని ఒకచోట చేర్చడానికి ప్రయత్నిస్తున్నట్లయితే అటువంటి సందర్భంలో ఈ సామెతను వాాడడం జరుగుతుంది. (Evarainaa rendu bhinnamaina vaatini okachoata chaerchadaaniki prayathnisthunnatlayithae atuvanti sandharbhamloa ee saamethanu vaadadam jaruguthundhi.) = This proverb is used in such a case where someone is trying to tie together two different things.
32. ముందు నుయ్యి వెనుక గొయ్యి (Mundhu nuyyi venuka goyyi) | Meaning: There is a big pit behind and a well in front. Similar phrase: Out of the frying pan, into the fire. Explanation: ఒక వ్యక్తి రెండు క్లిష్ట పరిస్థితుల మధ్య చిక్కుకున్నప్పుడు ఈ సామెతను ఉపయోగించబడుతుంది. (Oka vyakthi rendu klishta paristhithula madhya chikkukunnappudu ee saamethanu upayoaginchabaduthundhi.) = This proverb is used when a person is caught between two difficult situations.
33. చాప కింద నీరులా (Chaapa kindha neerulaa) = Like water under a mat. | Explanation: ఇది నిశ్శబ్దంగా జరుగుతున్న ఒక సంఘటనను సూచిస్తుంది. (Idhi nisshebdhangaa jaruguthunna ok sanghatananu soochisthundhi.) = This refers to an incident happening silently. Example: కోవిడ్ చాప కింద నీరులా వ్యాపిస్తుంది. (Covid chaapa kindha neerulaa vyaapisthundhi) = Covid is spreading like water under the mat. | Chapa = Mat used for sitting on.
34. చేతులు కాలినాక ఆకులు పట్టుకున్నట్లు = Holding leaves after the hands are burnt | Explanation: ఈ సామెత ఏదైనా అంతకుముందే జరిగిన హాని నుండి ఉపశమనం పొందడానికి చాలా ఆలస్యంగా తీసుకున్న చర్యను సూచిస్తుంది. (Ee saametha aedhainaa anthakumundhae jarigina haani nundi upashamanam pondhadaaniki chaalaa aalasyangaa theesukunna charyanu soochisthundhi.) = This proverb refers to the action taken too late to get relief from any damage. హానికరమైన సంఘటన జరిగిన తర్వాత పశ్చాత్తాపం చెందడం కంటే ముందుగానే తగిన జాగ్రత్తలు తీసుకోవాలి. (Haanikaramaina sanghatana jarigina tharvaatha paschaatthaapam chendhadam kantae mundhugaenae thagina jaagratthalu theesukoavaali.) = Proper precautions need to be taken in advance rather than regretting after a harmful event.
35. చెవిటి వాడి చెవిలో శంఖం ఊదినట్లు | Like blowing a conch in the ears of the deaf. | Explanation: ఎవరికైనా ఫిర్యాదు చేసినప్పుడు వారు దాని పై శ్రద్ధ చూపనట్లయితే అటువంటి సందర్భంలో ఈ సామెత వాడబడుతుంది. (Evarikainaa phiryaadhu chaesinappuḍu vaaru dhaani pai shraddha choopanatlayithae atuvanti sandharbhamloa ee saametha vaadabaduthundhi.) = This proverb is used in such a case if they do not pay attention to it when complaining to someone.
36. చినికి చినికి గాలివాన అయినట్లు = Like drizzles becoming a cyclone. Explanation: కొన్నిసార్లు కేవలం చిన్నవాగ్వివాదంతో మొదలై అది పెద్ద గొడవకు దారితీయవచ్చు. (Konnisaarlu kaevalam chinna vaagvivaadhamthoa modhalai adhi peddha godavaku dhaaritheeyavacchu.) = Sometimes it just starts with a minor altercation and can lead to a fierce Quarrel. అటువంటి సందర్భాలలో ఈ సామెతను వాడడం జరుగుతుంది. (Atuvanti sandharbhaalaloa ee saamethanu vaadadam jaruguthundhi.) = In such cases, this proverb is used. | Ciniki= drizzle (in drops)
37. దొంగకు తేలు కుట్టినట్లు (Dhongaku thaelu kuttinatlu) = Like a thief, stung by a scorpion. Explanation: ఫిర్యాదు చేయలేని కొంతమంది నేరస్థులను గురించి మాట్లాడే సందర్భంలో ఈ సామెతను ఉపయోగించడం జరుగుతుంది. (Phiryaadhu chaeyalaeni konthamandhi naerasthulanu gurinchi maatlaadae sandharbhamloa ee saamethanu upayoaginchadam jaruguthundhi.) = This proverb is used in the context of talking about some criminals who cannot complain.
38. దేవుడు వరం ఇచ్చినా పూజారి వరం ఇవ్వడు. (Dhaevudu varam icchinaa poojaari varam ivvadu) = Though God gives a boon, the priest doesn’t. | Explanation: మనకు అందవలసినవి అందకుండా మధ్యలో ఎవరైనా అడ్డుపడితే అలాంటి సందర్భాల్లో ఈ సామెతను వాడుతారు. (Manaku manaku andhavalasinavi andhakundaa madhyaloa evarainaa addupadithae alaanti sandharbhaalloa ee saamethanu vaaduthaaru). = This proverb is used in such cases if someone is interfering in the middle of not getting what we are supposed to get.
39. దరిద్రుడి పెళ్ళికి వడగళ్ళ వాన = For the wedding of an impecunious (a poor) man, a hailstorm. Explanation: This refers to the bad luck of an unfortunate person. When one is in misery, additional troubles come upon one and make one’s life more miserable. | Daridrudu= pauper, unfortunate person; Vadagalla vana= hailstorm
40. దీపమున్నప్పుడే ఇల్లు చక్కబెట్టుకోవాలి. = When there is light, one should set things right in one’s house. Explanation: While there is an opportunity one must avail oneself of it and make proper arrangements for oneself and the family. It is similar to “make hay while the sun shines.” | Cakka bettukonu= keep in order
41. దెయ్యాలు వేదాలు వల్లించినట్లు = Devils reciting (quoting) the Vedas. Explanation: Similar to ‘the devil citing the scripture’, which suggests that an evildoer may try to justify his evil actions, by cleverly citing the sacred books. It is defending the indefensible. | Deyyalu= evil spirits; Vallincu= recite, quote
42. డబ్బులు లోకం దాసోహం = The world is a slave to money. Explanation: In the commercial world of ours, all become slaves/worshippers of money. The proverb cautions against the excessive power of money over human psychology and tries to advise people to consider other values in life as well. | Dasoham= becoming a slave, literally ‘I am a slave’.
Some more proverbs:
చచ్చిన వాని కళ్ళు చేరడేసి. = The eyes of one dead, are large (attractive). Explanation: The good deeds of the dead are normally praised beyond what they deserve. It is possible that in such remembrances of things past there is likely to be a considerable exaggeration – even, falsehood. | Chaaredu = large
Comments
Post a Comment